Kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Marcina Biskupa w Strzelcach Wielkich powstał w 1389 roku. Był on drewniany, założony przez ówczesnego miejscowego dziedzica. W latach 1487-1490 Urlej Górka, biskup poznański wzniósł świątynię z cegły palonej w stylu późnogotyckim, czteroprzęsłową i jednonawową.

W połowie XVII wieku gmach kościelny chylił się ku upadkowi. Uratował go ówczesny dziedzic wsi i kolator, Piotr Koszutski, który przeprowadził gruntowną renowację kościoła. Najstarsza część po dziś dzień nie ma sklepienia, lecz sufit z drewna opierający się na smukłych filarach.

W 1862 roku wyłącznym nakładem kolatora hrabiego Franciszka Zółtowskiego kościoł przyozdobiono murowaną wieżą w stylu romańskim, pokrytą blachą cynkową z żelaznym krzyżem na szczycie. Wysokość wieży zbudowanej na planie kwadratu wynosi 22-23 metrów, a wielkość po boku 5-6 metrów.

Jeszcze przed rokiem 1896 ze strony północnej i jego starej części przybudowano kruchtę, czyli wejście dla parafian, a na początku XX wieku, w latach 1902-1903, kościół ten został powiększony przez dobudowanie od strony wschodniej transeptu i prezbiterium z zakrystiami. W efekcie tych prac kształt świątyni przedstawia formę krzyża o długości 49 metrów i szerokości nawy poprzecznej 10,5 metra. Nad nowymi elementami budowli wznosi się smukła wieżyczka z sygnarkiem. Cała przebudowana część utrzymana jest w stylu neoromańskim.

Tak rozbudowany kościół został w dniu 13 listopada 1904 roku konsekrowany przez księdza biskupa Likowskiego. Z tego też czasu pochodzą trzy ołtarze i wyposażenie tej części świątyni oraz zakrystii.

W 1949 roku zakupiono trzy dzwony, które były konsekrowany przez biskupa F. Jedwabskiego.

W 1982 roku parafianie ufundowali ołtarz soborowy z amboną i podestem do chrzcielnicy oraz posadzkę granitową. W tym samym roku nową polichromię wnętrza wykonali artyści plastycy Rojewski i Wieczorek. Ksiądz Wiktor Góra (wieloletni proboszcz tutejszej parafii) zadbał też o otoczenie kościoła i cmentarz, wokół których powstał parkan z ciosów granitowych.

We wnętrzu kościoła możemy zobaczyć wiele ciekawych obiektów. Na szczególną uwagę zasługuje późnorenesansowa Droga Krzyżowa z XVII wieku ukazująca cierpienie, a następnie zmartwychwstanie Jezusa. Niegdyś umieszczona była na belce tęczowej gotyckiego kościoła. Dziś można ją podziwiać rozwieszoną na całym obiekcie.

Wart uwagi jest także ołtarz główny. W polu środkowym ołtarza znajduje się krzyż pochodzący z 1843 roku wraz z figurami Matki Bożej i św. Jana. Wystrój dopełniają barokowe rzeźby apostołów, tabernakulum, a także świeczki ołtarzowe. Dolną część ołtarza zdobi antependium.

Nad ołtarzem głównym widać wspaniały XX wieczny witraż przedstawiający wizerunek Świętego Marcina Biskupa na białym koniu.

Tuż przed ołtarzem głównym stoi przepiękny ołtarz soborowy z amboną i posadzką granitową. Wzniesiono go w 490 rocznicę zbudowania kościoł.

Przy ołtarzu soborowym znajduje się podest wraz z chrzcielnicą, która pochodzi z 1546 roku.

Na szczególną uwagę zasługuje również ołtarz św. Anny, która według erekcji biskupa poznańskiego Urleja Górki pochodzi on z 1490 roku.

We wnętrzu kościoła możemy zobaczyć późnorenesansową tablicę epitafijną Kaspra Miaskowskiego. Żył on w latach 1549-1662. Był wielkim poetą wielkopolskim, dzierżawcą wsi Smogorzewo, należał do parafii strzeleckiej i dzięki temu spoczął na wieki w kościele parafialnym w Strzelcach Wielkich. Nagrobek Miaskowskiego mieści się przy ołtarzu Świętej Rodziny i nosi napis zredagowany przez samego poetę, a po jego śmierci wyryty złotymi głoskami. Wierszowany napis wykonany jest w języku polskim, a cała tablica ozdobiona jest dekoracyjnym obramowaniem. Pomnik poety wykonany jest z czerwonego, polskiego marmuru.

W nazwie głównej po prawej stronie znajduje się również epitafium klasycystyczne Hiacynta Wyssogota-Zakrzewskiego (zmarłego w 1831 r.), ozdobione jego rodowym herbem. Zakrzewscy byli bowiem kiedyś dziedzicami Strzelec Wielkich.

W kościele znajdują się również zabytkowe ornaty. Na szczególną uwagę zasługują ornaty pochodzące z XVII wieku. Pomimo swego wieku zachowały się w bardzo dobrym stanie, jednakże nie są dziś używane, lecz stanowią tylko ozdobę strzeleckiego kościoła.
Wśród ornatów znajdujących się w kościele warto wspomnieć historię jednego z nich. Nie jest on wielowiekowy, ale ma za to ciekawą przeszłość. Podczas okupacji hitlerowskiej w 1939 roku został wywieziony ze Strzelec Wielkich do Milanowa. Dopiero po wojnie wrócił na swoje macierzyste miejsce. Razem z tym ornatem w Milanowie znajdował się pacyfikał pochodzący z 1911 roku i monstrancja wykonana 26 lipca 1914 r. Zarówno pacyfikał jak i monstrancja wróciły do Strzelec Wielkich po 1945 r.

W kościele znajdują się również portrety trumienne fundatorów kościoła. Są to bardzo ciekawe i unikatowe elementy wyposażenia zakrystii, a zarazem stanowią jeden z ciekawszych elementów kościele. Portrety te są wykonane na blasze. Jeden przedstawia Barbarę Koszucką-Radzewską z Bnina, zmarłą w 1650 roku, a drugi Andrzeja z Bnina Radzewskiego, który od 1636 roku był kanonikiem poznańskim. Portret zawiera tajemnicze litery ARDPCP. Trzeci portret przedstawia Barbarę z Konarzewskich Koszucką zmarłą w 1690 r. Na drewnianej tablicy obok portretu umieszczona jest tablica z napisem epitafijnym oraz herbami Grabie, Poraj i Wieniawa.

Ciekawym zabytkiem znajdującym się w kościele jest także tablica informująca, że w kościele strzeleckim ochrzczony został Błogosławiony Edmund Bojanowski, rodem z Grabonoga, inicjator pierwszych tzw. Ochronek dla wiejskich dzieci, założyciel Sióstr Służebniczek – Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej.

Przy kościele warto zwrócić uwagę na grobowiec rodziny Stablewskich z końca XVIII wieku.

Z parafii Strzeleckiej, która liczyła 9100 wiernych wyodrębniły się następujące parafie: Zalesie w 1959 r., a z niej w 1982 r. Szelejewo. W 1956 roku także Piaski.
Obecnie parafia Strzelce Wielkie liczy około 1930 wiernych.

Image